Als er één schaap over de dam is, volgt de rest. Makkelijk, zou je denken. Voer je als directeur een organisatieverandering door, spring je als eerste het diepe in en volgt de rest van de kudde gedwee. Om je vervolgens waarschijnlijk af te vragen waar die uitdrukking toch vandaan komt, omdat het voornaamste wat ze doen is hun poot stijf houden en stil blijven staan in de regen.
Veel bedrijven zien zich gedwongen om maatregelen te treffen om mee te kunnen blijven spelen. In veel gevallen leidt dit tot een reorganisatie, wat grote effecten kan hebben op de organisatiestructuur en -cultuur. De praktijk leert ons dat de focus meestal gericht is op de zakelijke, juridische en economische aspecten. Juist de mensen zijn echter de spil van de organisatie en hun energie- en motivatielevels zijn de energiebronnen. In tijden van veranderingen heerst er angst voor baanverlies, rouw wanneer dit daadwerkelijk gebeurt, maar ook verslagenheid bij degenen die achter blijven. En laten dit nu precies de personen zijn die het in de toekomst waar moeten gaan maken.
Mensen die (werk)druk en stress ervaren hebben onbewust de neiging om continue op scherp te staan, zodat zij bij dreigend gevaar kunnen vechten of vluchten. Dit kan zich in vele vormen uiten; actieve weerstand, ziektemeldingen, verlaagde inzet, of de kop in het zand steken. Velen staan in een ‘standje overlevingsmodus’. Ook jonge werknemers, die vaak de stempels flexibel en dynamisch opgedrukt krijgen, worden geraakt. Mensen houden nu eenmaal van het oude vertrouwde en grote veranderingen laten dan ook hun sporen achter, met een hogere kans op verzuim en verloop. Allemaal zaken die niet wenselijk zijn en het moeilijker maken voor bedrijven om met frisse moed de toekomst in te kunnen stappen. Het is dan ook zeer waardevol om niet alleen zorg te verlenen aan medewerkers die vertrekken, maar zeker ook aan de achterblijvers.
Deze achterblijvers hebben afscheid moeten nemen van collega’s met wie zij misschien al jaren samenwerkten, kunnen een andere functie of takenpakket hebben gekregen, voelen vaak ook zelf nog een dreigende onzekerheid of ervaren meer werkdruk. En ondertussen gaat het werk zelf gewoon door, moeten projecten worden afgerond, klanten worden teruggebeld en rapporten worden geschreven. Hoe zorg je ervoor dat die medewerkers, de draad weer oppakken? En kan er van hen verwacht worden dat zij zonder moeite meekomen, de modder van zich afschudden en op volle kracht verder gaan? Nieuwe ronde nieuwe kansen, het klinkt allemaal zo mooi. Want hoe vaak nemen we uit onszelf echt de tijd om stil te staan en na te denken over de eigen positie, wensen en persoonlijke kwaliteiten? Iedereen wil ‘in zijn kracht staan’, maar geef dat maar eens handen en voeten te midden van een storm. Als organisatie is het zeer belangrijk om het juiste klimaat te scheppen en aandacht te geven aan het verwerkingsproces. Medewerkers moeten een gevoel van veiligheid ervaren, wat met name bereikt kan worden door open en directe communicatie.
Daarnaast is externe coaching een effectief middel om medewerkers een steuntje in de rug te bieden en weer een stabiele basis op te bouwen. Uit onderzoek van TNO bleek dat reorganisaties een negatief effect hebben op de mentale gezondheid en het welzijn, maar sociale steun en het vertrouwen in eigen kunnen juist een positief effect hebben. Een onpartijdige en objectieve coach nodigt uit tot openheid en biedt de mogelijkheid om in vertrouwen te praten over de geleden verliezen, emoties en onzekerheden. Persoonlijke uitdagingen worden afgebakend, zodat er sneller naar oplossingen toegewerkt kan worden. De werknemer krijgt nieuwe inzichten, leert om te relativeren en krijgt mentaal grip op zijn eigen situatie, waardoor het zelfvertrouwen wordt vergroot.
Coaching maakt de dam interessant en zorgt voor durven én willen springen, met vertrouwen in de toekomst. En dan is diegene niet meer een verloren schaap, maar leert hij om zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden en kan hij – zonder schaapjes te tellen – s ’avonds met een gerust hart in slaap vallen.
Verschoor & Oudshoorn, oktober 2015 - Veerle van Nes
Reageren? Neem hieronder contact op met Veerle.
